Ik kreeg vorige week een verontrustende mail van een Physician Assistant ouderengeneeskunde. Hoe zit het precies met onze rol bij het schouwen? Ik werk vaak alleen op onze locatie en als iemand nu overlijdt door corona, moet ik een specialist ouderengeneeskunde fysiek erbij roepen om de lijkschouw af te ronden. Het feit dat een specialist ouderengeneeskunde van een andere locatie moet komen, betekent extra risico op verspreiding van het virus en wordt de zorg aan de levenden ontnomen. Dit kan toch niet de bedoeling zijn?

Ik houd mij binnen NAPA al langer met dit onderwerp bezig. Om precies te zijn, sinds het advies van de taskforce lijkschouw in 2018 , die de overheid adviseerde om de Physician Assistants (PA) en Verpleegkundig Specialisten (VS-en) een rol te geven bij lijkschouw. Dat is nu volgens de Wet op de lijkbezorging nog niet mogelijk. In deze wet staat dat lijkschouw door de behandelende (of dienstdoende) arts geschiedt of de gemeentelijk lijkschouwer. Lijkschouw is van belang voor de opsporing van strafbare feiten. Deze wet stamt uit 1991 en in die tijd was nog geen sprake van taakherschikking. Onder taakherschikking verstaan we het structureel herverdelen van medische taken en verantwoordelijkheden tussen verschillende beroepen. In dit geval tussen artsen en PA’s en VS-en.

Anno 2020 zijn er vele master opgeleide PA’s en VS-en in o.a. verpleeghuizen als behandelaar werkzaam. Volgens werkafspraken neemt de PA veel taken van de specialist ouderengeneeskunde (SO) over. De PA heeft vaak de eerste medische verantwoordelijkheid over meerdere afdelingen binnen het verpleeghuis en werkt veelal zelfstandig. Er is bij vele zorgprofessionals een grote wens om ook lijkschouw bij de dienstdoende PA of VS te beleggen. Verenso heeft op verzoek van SO’s enkele weken geleden bij VWS het verzoek ingediend of men wil onderzoeken of tijdens de coronacrisis lijkschouw (onder supervisie en met beeldbellen) kan plaatsvinden door PA of VS. Helaas leidt dit niet tot voldoende begrip bij de ambtenaren. Hun standpunt blijft dat ook in tijden van coronacrisis volgens de letter van de wet een arts de lijkschouw moet verrichten en verklaring van overlijden af moet geven en ondertekenen.

Het zijn echt drukke tijden in verpleeghuizen en dat zal nog een tijd zo blijven. Daar waar de curve met het aantal besmettingen op IC’s afbuigt, is daar nog geen sprake van in verpleeghuizen. Het zorgpersoneel heeft het er erg druk, op sommige plekken zijn capaciteitsproblemen. Het aantal overlijdens door corona in verpleeghuizen is groot, maar dat zien we niet altijd terug in de officiële cijfers van het RIVM. Veel van deze overlijdens zijn verwachte overlijdens. Er is hier geen sprake van strafbare feiten. Het uitgangspunt van de wet is dat elke overledene geschouwd moet worden. Ook tijdens de coronacrisis zal niemand aan dit uitgangspunt tornen. Maar moet de lijkschouw altijd door een arts verricht worden en de verklaring altijd door een arts ondertekend worden? De nood breekt wet. Het is tijd om behandelend PA of VS deze rol toe te kennen, zeker waar sprake is van verwachte overlijdens zoals veelal in verpleeghuizen. PA’s en VS-en zijn volwassen beroepsgroepen en hebben hun meerwaarde op de werkvloer al laten zien. Laat deze zorgprofessionals met hun samenwerkende specialisten ook afspraken maken over lijkschouw. Zij kennen als vaste behandelaar ten slotte de client het beste en dus ook de doodsoorzaak.

Ik denk dat dit in de geest van de wet en crisistijd beter past?

Milena Babovic, directeur NAPA

directeur@napa.nl

Lees het volledige bericht met antwoorden van het ministerie van VWS over schouwen op website Verenso