Deze week stuurde de minister van Medische Zorg en Sport, Tamara van Ark, het rapport ‘De verpleegkundig specialist en physician assistant in de huisartsenzorg’ naar de Tweede Kamer. Het onderzoek laat positieve resultaten zien van taakherschikking in de huisartsenzorg door de inzet van een physician assistants (PA) en verpleegkundig specialisten (VS). Het onderzoek bevat een aantal casestudies naar de inzet, kosten en opbrengsten van taakherschikking in de huisartsenzorg.

Resultaten

• De PA en VS verlichten de werkdruk van de huisarts

De belangrijkste reden om een PA of VS in te zetten in de huisartsenpraktijk is de toegenomen werkdruk. De PA of VS nemen diverse taken op zich en zijn breed inzetbaar. De combinatie tussen herschikte zorg van de huisarts en de toegevoegde waarde van de PA en VS is in een aantal voorbeelden heel duidelijk te zien.

• Huisartsen zijn tevreden over de PA/VS

De PA en VS kennen goed de eigen grenzen. Huisartsen geven aan daarop te kunnen vertrouwen. De extra tijd verhoogt de kwaliteit van zorg. De huisartsenposten geven bovendien aan dat de continuïteit van zorg beter gegarandeerd kan worden omdat ze er regelmatiger zijn.

• Patiënten zijn tevreden over de PA/VS

Ook patiënten zijn tevreden over de zorg die de PA of VS biedt. Ze vinden de extra begeleiding en uitleg prettig. Ze zien weinig verschil tussen de zorg verleend door de huisarts of de PA/VS.

• PA en VS dragen aanzienlijk bij aan productie

Gemiddeld neemt de PA of VS 35% van de totale productie in de praktijk over. Ze leveren ook voldoende inkomsten op. Hun inzet blijkt een belangrijke meerwaarde te zijn. Door de inzet van een PA of VS heeft de huisarts meer ruimte voor andere patiënten of andere taken.

• Voorgeschreven medicatie door PA/VS is niet toegenomen

Deze aantallen zijn stabiel en laten geen groei zien in 2017 en 2018. Volgens huisartsen komt dit doordat de PA/VS zich strikter aan het formularium houdt en meer op basis van ruggespraak daarvan af wijkt.

Belemmeringen

• Het is lastig om een PA of VS te werven

Huisartsen uit het onderzoek geven aan dat ze PA en VS willen inzetten om te kunnen voldoen aan de groeiende zorgvragen. Het is moeilijk om een afgestudeerde, ervaren PA/VS te vinden. Bovendien leidt de krapte tot veel dynamiek (PA/VS die veelvuldig wisselen van baan, en de huisartsenzorg inruilen voor een baan in de 2e of 3e lijn) en een grotere vraag. Dit maakt de werving van PA/VS lastig.

• Toenemende (complexere) vraag verhoogt werkdruk voor huisartsen

Ondanks de inzet van PA/VS geven de huisartsen aan weer een hogere werkdruk te ervaren. Dit heeft vooral te maken met de complexere zorgvraag en verschuiving van zorg van 2e naar 1e lijn. Hierdoor ontstaat er een stijgende behoefte aan PA en VS.

• Financiering in solopraktijken is moeilijk

Voor een solopraktijk blijkt de fulltime PA/VS te kostbaar te zijn, ondanks de mogelijkheden tot een opleidingssubsidie. Bij groepspraktijken speelt deze belemmering minder. Zij dragen deze lasten veelal samen. Bovendien nemen de loonkosten door het tekort aan VS/PA toe. Huisartsen verwachten dat de financierbaarheid hierdoor in het geding komt.

• Huisarts moet altijd aanwezig zijn voor ruggespraak

Bij de inzet van VS/PA moet de huisarts beschikbaar blijven zodat er ruggespraak kan plaatsvinden. Dit vraagt meer tijd en organisatievaardigheden van de huisarts. Vooral in een solopraktijk is dit een belemmering.

Aanbevelingen

Voor praktijken: maak vooraf een goede business case

Maak van tevoren een rekensom waarin de volgende elementen in ieder geval terugkomen:

• het aantal patiëntgerelateerde (declarabele) taken van PS/VS;
• het aantal niet declarabele taken van PS/VS;
• de tijdwinst voor de huisarts;
• de extra tijd (van huisarts en PS/VS) tijdens de opleiding.

Voor beroepsverenigingen en landelijke koepels: ontwikkel landelijke richtlijnen voor salariëring en leid voldoende PA/VS op.

De krapte van de PA/VS in de huisartsenzorg kan leiden tot een opdrijvend effect van salarissen. Het advies van de onderzoekers is dan ook om in de komende periode voldoende PA/VS op te leiden.

Voor het Platform Zorgmasters en overheid:monitor de groei van opleidingsplekken

Het capaciteitsorgaan heeft dit ook al voorzien in haar capaciteitsplan 2020‐2024. De onderzoekers bevestigen deze constateringen over de groeiende vervangingsvraag die zij ook in de casussen constateren.

Het onderzoek

Het onderzoek is uitgevoerd in opdracht van het Platform Zorgmasters door de adviesgroep Procesverbetering en implementatie van het Radboudumc Nijmegen, i.s.m. Hogeschool van Arnhem en Nijmegen (HAN), Platform Zorgmasters en het Radboudumc Transmuraal Kennis- en innovatiecentrum (RTKIC) van de afdeling Eerstelijnsgeneeskunde.

Minister Van Ark gaat de uitkomsten van dit rapport bespreken in de reguliere overleggen met de ondertekenaars van het hoofdlijnenakkoord.

Download hier het het rapport ‘De verpleegkundig specialist en physician assistant in de huisartsenzorg’.

Bron en foto: https://zorgmasters.nl/