22 procent van de patiënten met obesitas die een maagverkleining ondergaan, nemen na hun operatie geen of niet elke dag de voorgeschreven multivitaminen in. Dat blijkt uit promotieonderzoek van onderzoekster Marieke Smelt van het Catharina Ziekenhuis. Multivitaminen spelen een grote rol in het leven van patiënten met obesitas die een maagverkleining hebben ondergaan. Door een tekort aan vitaminen en mineralen lopen zij een grote kans op medische problemen zoals bloedarmoede, beschadiging van het zenuwstelsel, spierzwakte en botontkalking.

Smelt wilde weten waarom sommige patiënten geen multivitaminen slikken. “Als we die redenen weten, kunnen we daar oplossingen voor gaan bedenken.” Zij promoveert vrijdag 16 september aan de Wageningen University&Research op haar onderzoek.

Smelt legt uit: “Door de veranderingen in het maag-darmkanaal vermindert de opname van voedingsstoffen, vitaminen en mineralen na een maagverkleining. Hierdoor kan zelfs bij een gezond eetpatroon een tekort aan vitaminen en mineralen in het lichaam ontstaan, met alle gevolgen van dien.”

Ruim 4600 patiënten, verdeeld over vier ziekenhuizen in Nederland vulden een uitgebreide enquête over het gebruik van multivitaminen in. Wat blijkt? De belangrijkste redenen om die pillen niet in te nemen, zijn maag/darmklachten, de kosten, de vieze smaak en geur en een tekort aan informatie en kennis. Daarnaast is 30 procent van de patiënten ontevreden over de gesprekken als zorgverleners in de polikamer aan de patiënt uitleggen dat multivitaminen belangrijk zijn. “Blijkbaar communiceren we dat als professionals niet op een goede manier. Dat moet anders. We zijn nu bezig met het ontwikkelen van een module samen-beslissen gericht op het gebruik van multivitaminen. Daarnaast zijn we een checklist aan het ontwikkelen voor zorgverleners zodat ze die module op een eenvoudige manier toe kunnen passen tijdens het gesprek met de patiënt.”

Ook met de andere uitkomsten van haar onderzoek ging ze aan de slag. “De multivitaminenproducent past het supplement aan om de smaak en geur te bevorderen. Voor patiënten met maag-darmklachten heeft het Catharina Ziekenhuis een speciale buikpijnpolikliniek opgericht. Daar kijken we heel gericht naar waar die klachten vandaan komen en wat we kunnen doen om die weg te nemen.” Daarnaast is het belangrijk dat er erkenning komt voor vergoeding van gespecialiseerde en bewezen effectieve multivitaminensupplementen vanuit NZa en Zorgverzekeraars Nederland. “Het is goedkoper om de kosten van de multivitaminen gewoon te vergoeden. Doe je dat niet dan zijn de zorgkosten uiteindelijk veel hoger als patiënten later medische problemen ontwikkelen”, verduidelijkt Smelt.

Het onderzoek van Smelt heeft haar ook inzichten gegeven hoe we patiënten met vitaminetekorten gerichter kunnen behandelen. “Echt persoonlijke zorg. Niet elke patiënt heeft bij een vitamine B12-tekort baat bij de standaard vijf tot zes injecties. Wij kijken naar de laboratoriumuitslagen en luisteren goed naar de patiënt. Daarna maak ik samen met de patiënt een behandelplan op maat.”

Haar onderzoek toont ook aan dat obesitas geen ‘quick-fix’ is. “Het gaat niet alleen om de operatie”, aldus obesitaschirurg Frans Smulders, die Smelt jarenlang begeleidde. “Haar onderzoek maakt duidelijk dat een multidisciplinaire aanpak belangrijk is om gewichtsverlies tot stand te brengen en op peil te houden. Onze patiënten worden niet voor niets vijf jaar medisch gevolgd.”

Vrijdag 16 september om 11 uur promoveert Smelt aan de Wageningen University&Research op dit onderwerp. Ze heeft als zorgverlener een bijzonder promotietraject doorlopen. “Als diëtiste in het Obesitascentrum van het Catharina Ziekenhuis kwam ik in gesprek met patiënten met allerlei klachten door vitaminetekorten na een maagverkleining. Daar ben ik me samen met Frans Smulders in gaan verdiepen. Hij heeft me enthousiast gemaakt om wetenschappelijk onderzoek te gaan doen, zodat we patiënten een antwoord op maat kunnen geven. In de tussentijd ben ik opgeleid tot physician assistant. Straks behoor ik tot een select groepje PA’s die gepromoveerd zijn, leuk toch?”

Klik hier voor het digitale proefschrift.