Judith Schoemacher is opgeleid tot bewegingswetenschapper in Leuven en begon haar carrière in de zorg als inspannings­fysioloog in Eindhoven. Ze begeleidde onder andere cliënten met COPD en overgewicht en was betrokken bij een aantal e-healthprojecten. Bij het Radboudumc kwam ze een leuke vacature tegen voor een opleidingsplek voor PA op de afdeling MDL. Ze kwam de sollicitatieprocedure succesvol door en startte met de opleiding aan de HAN. Ze is nu zeven jaar PA. Na haar opleiding werkte ze eerst tweeënhalf jaar bij het Radboud als PA mdl en maakte in 2018 de overstap naar de huisartsenzorg. In eerste instantie in loondienst in een huisartsenpraktijk. Maar sinds zeven maanden als zzp’er. 

Een jaar geleden kwam Judith op het idee om als zelfstandige verder te gaan. Judith: ‘Na mijn zwangerschapsverlof in het voorjaar 2022 kwam ik in disbalans met werk en privé. De werkdruk was erg hoog en er was te weinig aandacht voor het persoonlijk welzijn. Ik ben toen gaan nadenken over wat ik wilde en waar mijn mogelijkheden lagen. De huisartsenzorg had mijn hart al veroverd. Door als zelfstandige aan de slag te gaan, heb ik de mogelijkheid om meerdere praktijken van binnen te zien en mee te maken. De verschillen tussen huisartsenpraktijken zijn best groot: het aantal patiënten dat per uur wordt gezien, de werkdruk, wat de assistentes zelf afhandelen en hoe behulpzaam collega’s voor elkaar zijn. Hoe de werksfeer is, ervaar je pas als je in een team werkt.’ 

Judith heeft in de afgelopen zomerperiode in veel verschillende praktijken gewerkt. Sinds oktober valt ze op een aantal vaste plekken in: ‘Dat zijn praktijken waar ik mij op mijn plek voel.’ Via waarneem­apps voor huisartsen komt zij gemakkelijk aan haar opdrachten. Maar niet elke huisarts is gewend om met een PA te werken. Dat is een drempel die zij soms ervaart: ‘Ik werk in de regio tussen Eindhoven en Den Bosch, hier is nog lang niet elke huisarts bekend met een PA. Ze vragen aan mij wat ik kan en mag. Ik leg dan meestal uit wat ik als PA kan toevoegen. Sommige huisartsen zijn eerst voorzichtig, maar na een paar dagen werken, zien zij al snel de meerwaarde. Als je vervolgens bij een huisarts gewerkt hebt, word je vaak via via aanbevolen.’ 

Judith is erg tevreden over haar stap naar zelfstandigheid. ‘Huisartsen bij wie ik gewerkt heb, vragen mij terug en dat zie ik als een positief signaal. Voor mij persoonlijk is de flexibiliteit die ik nu heb als zzp’er in combinatie met een jong gezin erg belangrijk. Toen ik in loondienst werkte, kon ik niet gemakkelijk vrij geroosterd worden. Het kost je gauw een vrije dag. Nu is het een bewuste keuze als ik een dag(deel) niet werk.’ Daarnaast vindt ze het feit dat ze een kijkje kan nemen in verschillende praktijken een meerwaarde. 

Judith heeft een aantal tips voor collega-PA’s die het overwegen om als zelfstandige aan de slag te gaan. ‘Het belangrijkste is om zelf te doorgronden waarom je als zzp’er wilt werken. Daarnaast is het van belang om je bewust te zijn van bijkomende zaken die je zelf moet regelen, zoals verzekeringen, pensioen en financiële administratie (zie kader op blz. 7). Er is ook een whatsappgroep van PA’s die als zzp’er werkzaam zijn in de huisartsenzorg en daar wisselen we tips met elkaar uit.’ 

Stefan Constantinides besloot al tijdens de opleiding tot verpleegkundige in Enschede dat zijn ambitie verder reikte. Hij maakte kennis met een physician assistant binnen een huisartsenpraktijk die hem vertelde over de opleiding en haar takenpakket. ‘Ik dacht: deze functie past bij mij. Met name het brede uitstroomprofiel sprak mij aan. Ik vind het als zorgverlener belangrijk om naast goede medische zorg oog te hebben voor andere factoren die van invloed zijn op kwaliteit van leven, zoals zingeving. Daarnaast ben ik analytisch ingesteld. Het vak van PA biedt een combinatie van deze aspecten. Ik besloot daarom om na het afronden van de hbo-v alles op alles te zetten om zo snel mogelijk de opleiding tot PA te kunnen starten!’ En dat lukte. Twee jaar na diplomering, waarin hij als verpleegkundige en cliëntadviseur in de ouderenzorg werkte, startte Stefan als student PA binnen de huisartsgeneeskunde. In 2019 studeerde hij als (destijds) jongste PA van Nederland af. 

Met het masterdiploma op zak zette Stefan zijn carrière voort bij het gezondheidscentrum waar hij tijdens zijn opleiding werkte. Al snel begon het enthousiasme om zich verder te ontwikkelen te kriebelen. Stefan: ‘Naast mijn passie voor de directe patiëntenzorg heb ik mij altijd geïnteresseerd in ondernemerschap en management. Helaas bleek er binnen mijn voormalige opleidingswerkplek geen ruimte te zijn om mij op dat vlak verder te ontwikkelen. Om mijn blik te verbreden startte ik in 2020 naast mijn vaste baan met werken als zzp’er. Toen een opdrachtgever mij vroeg of ik mijn uren wilde uitbreiden maakte ik de keuze om mijn vaste baan op te zeggen en mij volledig te richten op het werken als zelfstandige. Ik ben werkzaam gebleven in de eerste lijn: met name in de ouderengeneeskunde, maar ook bij een huisartsenpost.’ 

De keuze voor zelfstandig ondernemerschap nam Stefan met name vanwege de hoge mate van flexibiliteit en creativiteit. ‘Ik heb erover nagedacht opnieuw ergens in loondienst te gaan en me daarbij te richten op een vervolgstap in het management. Uiteindelijk koos ik voor het werken als zzp’er omdat ik daarmee een hoge mate van eigen regie heb. Zo ben ik zelf verantwoordelijk voor mijn bedrijfsvoering en agenda en het binnenhalen van waarnemingsopdrachten. De dynamiek en creativiteit van het ondernemerschap geven mij veel energie, en dat vind ik belangrijker dan mijn managementambities.’ 

Het werken met een zzp’er heeft volgens Stefan enkele voordelen ten opzichte van loondienst. ‘Een zzp’er is erg geschikt om in te zetten in het geval van een formatietekort. In principe neemt een zzp’er tijdelijk waar, wat bijvoorbeeld handig is bij het opvangen van langdurige ziekte of zwangerschapsverlof. Andersom, als een zzp’er zelf ziek wordt of met verlof of vakantie gaat, dan hoeft de werkgever daar niet voor te betalen. Ook de sociale premies betaalt de zzp’er zelf. Ik spreek regelmatig maatschappen die er om deze redenen voor kiezen te werken met zzp’ers.’ 

Voor collega’s die erover denken ook als zelfstandige de arbeidsmarkt te gaan betreden, deelt Stefan graag de uitdagingen waar hij in het begin tegenaan liep. ‘Ik wist toen nog niks over ondernemerschap. Door te lezen, podcasts te luisteren en naar bijeenkomsten van de Kamer van Koophandel te gaan heb ik veel geleerd. Door goede voorbereiding legde ik voor mijzelf de basis. Wat moet ik zelf regelen, wat niet? Daarnaast merkte ik dat er veel tijd gaat zitten in het regelen van opdrachten. Je bent als zzp’er zelf verantwoordelijk voor je contracten en acquisitie, waarbij het heel belangrijk is dat alles altijd goed op elkaar is afgestemd.’ De reacties op Stefan als tijdelijke collega zijn veelal positief, maar incidenteel is de ontvangst minder hartelijk. ‘Soms heerst het beeld dat een waarnemer alleen maar voor het geld komt. Dit gebeurt gelukkig niet vaak, maar kan wel het gevoel geven dat je buiten de groep collega’s valt. Ik vond dat in het begin best moeilijk: als ik ergens werk, doe ik dat voor de volle 100 procent en stel me hetzelfde op als wanneer ik in loondienst zou werken. Gelukkig merkte ik dat de acceptatie alsnog ontstond toen men mij leerde kennen.’ 

Op de vraag welke tips Stefan heeft voor beginnende collega’s antwoordt hij: ‘Bedenk wat je motivatie is om als zelfstandige te willen werken. De onzekerheid en flexibiliteit die het vraagt passen niet bij iedereen. Je moet het leuk vinden om steeds te solliciteren en je weg te vinden op een onbekende werkplek. Daar krijg je vervolgens wel een dynamische invulling van je werkende leven voor terug! Je regelt alles zelf: je pensioen, verzekeringen, arbeidsongeschiktheid, et cetera. Het lijkt misschien alsof je als zzp’er veel meer verdient, maar je bent dus ook verantwoordelijk voor het regelen van je eigen sociale premies. Kortom: reken je niet te rijk! Omdat je verantwoordelijk bent voor je eigen bedrijfsvoering is het belangrijk je te verdiepen in de wet- en regelgeving waar je als zzp’er aan moet voldoen, om vervelende verrassingen zoals hoge boetes te voorkomen.’ 

Inmiddels combineert Stefan ondernemerschap en management. Hij begeleidt collega’s die de stap naar het zzp-schap overwegen en is oprichter en eigenaar van MedSolution, een bedrijf dat zich naast zzp-loopbaanbegeleiding bezighoudt met detachering, werving en selectie. Via zijn eigen bedrijf is hij momenteel zelf ook werkzaam als waarnemend physician assistant. Stefan heeft een e-book geschreven voor beginnende zzp’ers. Het boek is te downloaden via medsolution.nl/ebook-zzp.

Lees ook: PA als zzp: wat moet je regelen?

tekst: Aafke Verhoeven (verhoeven.aafke@gmail.com) en Milena Babovic (directeur@napa.nl)

Bron: NAPA Magazine nr. 22, maart 2023