Gisteren stuurde ik mijn huisarts een berichtje om haar te bedanken voor de tijd en aandacht die zij aan mij en mijn gezin heeft besteed als we haar nodig hadden. Dat was vaker langer dan de 10 minuten die de huisarts per consult heeft. Ze deed wat nodig was om ons echt te helpen. Daarna duurde het weer een hele tijd voordat we weer beroep op haar deden. Ik wens iedereen zo’n huisarts toe. Dit jaar hebben we voor het eerst gemerkt dat het lastig is om een afspraak te maken. Drie ochtenden bleven we te lang in de wachtrij staan en proberende we er met thuisarts.nl en wat Googlen er zelf uit te komen. Is dat wat we met z’n allen willen? Wie gaat de zorgvragen in de toekomst triëren als we te weinig doktersassistentes hebben? En heeft iedereen straks een huisarts (en een physician assistant) als we zo doorgaan?

Achter de schermen

De laatste drie weken was ik namens NAPA druk bezig met een aantal directeuren, beleidsmakers en communicatieadviseurs van andere beroepsverenigingen in de huisartsenzorg, om diverse activiteiten inhoudelijk voor te bereiden in het kader van de actieweek #samenvoorhuisartsenzorg. Eenieder vanuit eigen invalshoek, maar met een duidelijke gezamenlijke missie. Het moet echt anders in de huisartsenzorg: meer tijd voor de patiënt, lagere werkdruk, minder administratieve lasten en betere publieksvoorlichting.

Tekort aan huisartsen loopt op

Uit een enquête onder doktersassistentes, praktijkondersteuners, physician assistants (PA) en praktijkmanagers blijkt dat ca 15% overweegt om de huisartsenzorg te verlaten. Terwijl er op dit moment al tekorten zijn! Eerder dit jaar bleek ook uit de cijfers van de Registratiecommissie Geneeskundig Specialisten dat vorig jaar 138 huisartsen jonger dan 50 jaar het vak verlieten. Dat is verreweg het hoogste aantal in de afgelopen tien jaar. De tekorten aan huisartsen zullen de komende jaren sterk op gaan lopen, terwijl de groeiende trend om taken te herschikken aan bijvoorbeeld physician assistants (PA) nog niet snel genoeg doorzet.

Taakherschikking als onbenut potentieel

Op dit moment werkt slechts 5% van de huisartsorganisaties met een PA. Dat heeft meerdere oorzaken. Allereerst zijn niet alle huisartsen bekend met de mogelijkheden van taakherschikking en is er soms ook sprake van koudwatervrees. Uit onderzoek naar de inzet van PA en VS in de eerste lijn komt naar voren dat taakherschikking de kwaliteit en continuïteit van zorg juist ten goede komt.

PA’s kunnen spreekuren en visites van de huisarts overnemen. Hierdoor krijgt de huisarts ruimte voor andere taken of bijvoorbeeld complexere patiënten. Een ervaren PA doet in principe alles wat een huisarts doet, passend bij ervaring en kennis. En gebaseerd op de werkafspraken en wensen uit de huisartsenpraktijk.

Subsidieregeling voor opleiding PA is ontoereikend

Een tweede reden waarom huisartsen soms een drempel voelen om PA’s op te leiden, is de huidige subsidieregeling. NAPA besteedde in 2020 daar al aandacht aan tijdens een politiek debat op het jaarcongres. Er werden zelfs Kamervragen gesteld door Joba van den Berg (CDA). Het opleiden van PA’s is op dit moment nog gebaseerd is op het bij elkaar sprokkelen van geldpotjes.

De grootste belemmering bij het opleiden van PA’s in de huisartsenzorg vormt de minder dekkende tegemoetkoming in de zgn. werkgeverslasten. Dat denkt nu ca. 40% van de salariskosten van de PA in opleiding. De huisarts(organisatie) moet nu nog geld toeleggen voor de opleiding tot PA. Er is tijdelijk een stimuleringssubsidie via Stichting KOH in het leven geroepen om hierin te voorzien.

Om taakherschikking in de huisartsenzorg daadwerkelijk een stimulans te geven zal er in de toekomst een structurele oplossing voor moeten komen van de ministeries van VWS en OCW. Dit is naar mijn idee hét moment om deze zwakke schakel te repareren, tegelijkertijd met een set aan andere nodige maatregelen om de huisartsenzorg toekomstbestendig te maken.

Vijf over twaalf

Het is nu echt vijf over twaalf voor de professionals in de huisartsenzorg. Zij zijn trots op hun werk, maar ook klaar met de bureaucratie en de werkdruk. Zo ook mijn huisarts. En de leden van de NAPA vakgroep PA’s in de huisartsenzorg. En alle andere professionals in de eerste lijn. Zij gaan op 1 juli actie voeren om hun werk te kunnen doen zoals ze dat altijd met veel liefde en bevlogenheid hebben gedaan.

En ik hoop als burger dat ik bij een zorgvraag gewoon weer de doktersassistente aan de lijn krijg en (indien nodig) een afspraak kan maken voor een goed consult.

Milena Babovic, directeur NAPA

Bekijk op 1 juli van 17:00-18:00 uur live de Talkshow ‘De huisartsenzorg draait door’, georganiseerd door NVDA, NVvPO, NAPA, V&VN PVK POH, NVvPM, LHV, SBOH en VPH met een terugblik op de actieweek (registreer via https://lnkd.in/ermc5kwd ). De talkshow is via Platform Medische scholing na 1 juli terug te zien.