Voordat Eric de opleiding tot PA volgde, werkte hij als ambulance- en anesthesieverpleegkundige op de kinder-IC van het Wilhelmina Kinderziekenhuis Utrecht. Het hoofd van de IC vroeg hem of hij interesse had in de opleiding tot physician assistant. Met de inzet van PA’s wilde hij meer continuïteit op de afdeling bieden en niet alleen werken met een steeds wisselende groep arts-assistenten. 

De physician assistant was een nieuw fenomeen in Nederland en Veltman had interesse: ‘Het was natuurlijk een mooie carrièrekans en ik realiseerde mij dat ik nog heel wat jaren zou werken. Ik vond de medische kant van de zorg leuker dan de verpleegkundige kant en ik had best zin om weer een opleiding te gaan doen. Zo komen dingen bij elkaar.’

In het begin ervoer Eric weerstand vanuit verschillende kanten, zowel intern als van buiten. Dat had vooral te maken met het feit dat de PA nog onbekend was. ‘Als je als eerste PA ergens gaat werken, dan ben je een pionier. Dat weet je van tevoren, maar soms is dat lastig. Sommige mensen waren heel enthousiast en namen mij overal in mee. Maar er waren ook mensen die niet bekend waren met de functie van PA en dachten dat ze mij moesten begeleiden. Dat heeft wel even geduurd, totdat ze zagen dat je best wel wat kan als niet-dokter.’

Patiënten waren vanaf het begin heel enthousiast, zegt Eric. ‘In het begin legde ik nog uitgebreid uit wie ik was en wat ik als PA ging doen. Maar mensen onthouden het woord physician assistant vaak niet goed. Tegenwoordig stel ik mij voor als de assistent van de cardiologen, dan weten mensen toch beter wat ze aan je hebben. Daarmee zeg ik niet dat ik arts-assistent ben, want dat ben ik niet. Ik heb ook nog nooit gezegd dat ik arts ben. Het gaat erom dat mensen weten wat ze aan je hebben. De rest maak je waar door het contact met je patiënten. Maar ook doordat je je werk goed doet, je afspraken nakomt, betrouwbaar bent en aansluiting zoekt met je collega’s.’ 

Eric Veltman werkt functioneel in de rol van arts-assistent. De assistentengroep bestaat uit artsen, artsen in opleiding tot cardioloog en physician assistants.  

Zijn werkzaamheden zijn divers en afwisselend. Op de afdeling is een verpleegafdeling, hartbewaking, reanimatieteam en een eigen ‘eerste hart hulp’. De afdeling is 24/7 bemand en ook avond- en nachtdiensten horen bij het takenpakket van de assistentengroep. Daarnaast is de afdeling beschikbaar voor de rest van het ziekenhuis, zoals consulten voor andere disciplines. Omdat Eric de vaste kracht is op de afdeling, organiseert hij een aantal zaken voor de assistentengroep, waaronder het rooster en soms scholingen.

Een ‘typische dag uit het leven van een PA cardiologie’ kan Eric bijna niet geven omdat elke dag anders is en omdat hij veel in diensturen werkt. Als hij overdag werkt, is Eric meestal op de hartbewaking werkzaam en springt hij bij als zich iets voordoet op de Eerste hart hulp. Cardiologische werkzaamheden variëren van visite lopen op de afdeling, tot mensen met acute klachten onderzoeken, resultaten interpreteren, diagnoses stellen en behandelingen starten. Daarnaast verricht hij anesthesie-werkzaamheden voor de cardiologie-afdeling. Dit houdt in dat hij de sedatie doet bij onder andere cardioversies en slokdarmecho’s.

De werkzaamheden tijdens diensten zijn nog minder te vatten in een ‘typische dienst’, vertelt Eric: ‘In de dienst gebeuren meestal dingen die niet zijn gepland. Het kan zijn dat een ambulance iemand met pijn op de borst binnenbrengt op onze eigen Eerste hart hulp. Het kan zijn dat er nog mensen liggen van een eerdere dienst waar dingen voor geregeld moeten worden. Of een collega van een ander specialisme in het ziekenhuis vraagt hulp of expertise van cardiologie. Of er komt een reanimatie-oproep uit het ziekenhuis, daar doen we als afdeling de coördinatie voor.’

Eric Veltman vervult vaak de rol van zaalarts: ‘Op de verpleegafdeling en de hartbewaking proberen we continuïteit te realiseren met de zaalartsfunctie. Van maandag tot en met vrijdag proberen we dan dezelfde persoon daar neer te zetten. Ik doe dat voor de hartbewaking.’ 

Eric werkt zelf niet op de polikliniek, maar hij kent PA’s die dat wel doen. Vaak bedienen zij een specifieke patiëntencategorie, zoals bijvoorbeeld patiënten met hartfalen of boezemfibrilleren of mensen die geopereerd zijn en daarna op de poli terugkomen. Op de afdeling van Eric zien twee verpleegkundig specialisten patiënten op de polikliniek. 

Twee researchverpleegkundigen voeren cardiologisch onderzoek uit. Eric en andere collega’s proberen patiënten te includeren in lopende onderzoeken: ‘Soms worden patiënten in een redelijk acute fase nog geïncludeerd in een onderzoek. Wij doen dan het eerste contact met de patiënten.’ 

Eric Veltman is ervan overtuigd dat het beroep van PA steeds meer zal groeien en er een toenemende vraag naar PA’s zal zijn, gezien het huidige personeelstekort. ‘Als je een aantal jaren ervaring hebt opgedaan in een bepaald vakgebied, dan kan de opleiding tot physician assistant een hele mooie stap zijn in je carrière. Ervaren verpleegkundigen die de opleiding tot PA afronden, nemen veel bagage met zich mee die vooral heel nuttig is in de directe patiëntenzorg.’

Hij raadt geïnteresseerden aan zich goed te oriënteren. ‘Ga in gesprek met PA’s in je vakgebied of in je eigen instelling, en bezoek een open dag op een hogeschool. Je kan ook terecht bij NAPA, de beroepsvereniging van PA’s. Daar zitten veel leden die de opleiding hebben gedaan en in alle verschillende vakgebieden werkzaam zijn. Er is altijd wel iemand die daar iets over wil vertellen.’ 

Eric Veltman is PA cardiologie/Anesthesie in het Gelre Ziekenhuis, locatie Apeldoorn. Hij is lid van NAPA en heeft zitting in de ledenraad. Namens NAPA zit hij ook in het tuchtcollege als ‘lid beroepsgenoot’. 

Tekst: Maud Notten