Nadine begon haar carrière als cardiac care-verpleegkundige op de hartbewaking van Amsterdam UMC, waar ze ook werkzaam was als reanimatiecoördinator. Hier zette ze samen met de reanimatiecommissie het reanimatieonderwijs op. Deze ervaring leerde haar snel te handelen in acute situaties en bracht haar in contact met verschillende disciplines binnen de cardiologie en de acute zorg. Toch verlangde ze naar meer zelfstandigheid en een diepere medische uitdaging.

‘Het coördinerende werk vond ik leuk, maar ik zocht meer verdieping’, legt Nadine uit. Haar liefde voor sport en gezondheid, gecombineerd met haar achtergrond in de acute zorg, leidde haar uiteindelijk naar de sportcardiologie. Een incident met Abdelhak Nouri, de jonge Ajax-speler die tijdens een wedstrijd door hartproblemen in elkaar zakte, triggerde haar interesse voor dit specialisme.

‘Ik ben een echte Ajax-fan, en de gebeurtenis met Nouri raakte me diep’, zegt ze. Het was in deze periode dat Nadine in contact kwam met cardioloog Harald Jørstad, een pionier op het gebied van sportcardiologie. Hij was op zoek naar een physician assistant om het vakgebied en de afdeling verder op te bouwen. Zo begon Nadine haar reis in de sportcardiologie, met als doel de eerste PA in dit vakgebied te worden. In 2023 studeerde ze af als PA. 

Sportcardiologie is een relatief jong specialisme dat zich richt op de zorg voor (recreatieve) sporters met cardiale problemen en het screenen van topsporters om cardiovasculaire risico’s te minimaliseren. Nadine legt uit dat het vakgebied breed is en verschillende disciplines omvat, zoals cardiologie, inspanningsfysiologie, longgeneeskunde en ook sportpsychologie. ‘In de basis draait het om drie dingen: het behandelen en begeleiden van recreatieve sporters van alle niveaus met cardiale problemen, het begeleiden van mensen met inspanningsgerelateerde klachten en het screenen van topsporters, maar ook begeleiden hiervan wanneer iets gevonden wordt. Uiteindelijk is het doel voor elke sporter om veilig te kunnen sporten.’

Een belangrijk aspect van sportcardiologie is het uitvoeren van aanvullende onderzoeken, zoals echocardiografie en inspanningstesten. Deze testen helpen bij het beoordelen van zowel de gezondheid als de prestaties van sporters. ‘Waar nodig worden de resultaten besproken in multidisciplinaire overleggen. Zo hebben we onze (inter)nationale meeting, de BAS (Bespreking te Amsterdam Sportcardiologische casus). Hierbij bespreken we casussen met specialisten zoals sportartsen en inspanningsfysiologen en beeldvormende specialisten en maken we beleid op basis van expert opinion.’

Sportcardiologie is er voor iedereen die wil (blijven) sporten, van recreanten tot topsporters. ‘Onze populatie bestaat uit mensen met hartproblemen die willen sporten, denk aan klachten als cardiomyopathie, ritmestoornissen en inspanningstolerantieproblemen’, vertelt Nadine. Ze benadrukt dat het belangrijk is om niet alleen te kijken naar wat er niet meer kan, maar juist naar wat er wél mogelijk is. ‘Wij stimuleren mensen om te blijven sporten, maar we zorgen er tegelijkertijd voor dat ze binnen veilige grenzen blijven.’

Naast het behandelen van mensen met hartproblemen, richt sportcardiologie zich ook op het voorkomen van cardiovasculaire incidenten bij (top)sporters. Door middel van risicostratificatie en sportadvies helpt het team van Nadine sporters om op een veilige manier te blijven presteren. ‘We geven advies over wat het hart wel en niet aankan, en helpen sporters omgaan met mogelijke sportbeperkingen’, legt Nadine uit.

Een van de grootste uitdagingen in de sportcardiologie is het onderscheid maken tussen adaptatie en pathologie. ‘Het uitdagende aan sportcardiologie is de zogenaamde ‘grijze zone’’, zegt Nadine. ‘ Bij intensieve sporters, zoals wielrenners, kan het hart zich aanpassen door groter te worden. Maar het is soms lastig te bepalen wanneer deze verandering gezond is en wanneer er sprake is van een aandoening. Soms lijken bepaalde symptomen, zoals premature ventriculaire complexen (PVC’s) bij inspanning gevaarlijk, maar deze kunnen in feite onschuldig zijn’, zegt Nadine. Dit maakt het specialisme complex en het vereist daarom nauwkeurige diagnostiek en samenwerking met andere disciplines, zoals beeldvormingsspecialisten en elektrofysiologen.

Nadine begon in 2019 met de voorbereidingen om PA Sportcardiologie te worden. Ze liep vaak mee met Harald Jørstad en werkte minder op de hartbewaking. Inmiddels werkt ze zowel in Amsterdam UMC als op Papendal, het Sport Medisch Centrum in Arnhem. Daar werkt ze nauw samen met topsporters en recreanten. ‘We zijn een high-performance partner van sportorganisatie NOC*NSF en werken samen met verschillende topsportorganisaties’, zegt ze trots.

Hoewel Nadine pionier is binnen haar vakgebied, voelt ze zich niet alleen. Ze werkt samen met twee sportcardiologen en krijgt veel ruimte om zich verder te ontwikkelen. ‘We hebben een fantastisch professioneel team van inspanningslaboranten en doktersassistenten die onze sporters motiveren en begeleiden tijdens cardiopulmonale inspanningstesten’, vertelt ze. Ook werkt nauw samen met specialisten binnen longgeneeskunde en inspanningsfysiologie.

Naast haar klinische werk heeft Nadine ook managementtaken en geeft ze onderwijs. Ze coördineert binnen het Hartcentrum samen met teamleider Carola Hof het Inspanningslab en werkt nauw samen met inspanningsfysioloog en longarts professor Joost van den Aardweg.

Samen met pacemakertechnicus Raymond Spier en sportcardioloog Nick Bijsterveld heeft ze de werkgroep Sport en Device opgezet. Dat heeft een spreekuur waarbij sporters met een pacemaker of implanteerbare cardioverter defibrillator (ICD) een optimalisatietraject doorlopen. ‘We zien hier al hele goede resultaten van’, aldus Nadine. 

Daarnaast begeleidt Nadine artsen in opleiding. ‘Het mooie aan mijn functie is dat ik deze grotendeels zelf heb kunnen opzetten samen met het team’, zegt ze. Haar werk blijft zich ontwikkelen en ze ziet veel potentieel voor de toekomst. ‘Er is steeds meer aandacht voor de gezondheid van sporters. Voorheen was sportadvies vaak restrictiever, maar nu kijken we samen met de sporter naar wat mogelijk is binnen acceptabele risico’s’, vertelt Nadine. ‘Met de juiste expertise en tools, zoals de sportcardiologierichtlijnen van de European Society Cardiology, wordt er steeds meer gekeken naar de mogelijkheden om veilig te sporten, zelfs bij verhoogde risico’s.’

Ze hoopt dat er meer PA’s binnen dit vakgebied komen, omdat zij een waardevolle aanvulling kunnen zijn op de huidige zorg. ‘Het vakgebied is nog volop in ontwikkeling, en er is nog zoveel te leren’, zegt ze. Voor nu geniet Nadine van haar werk, waarin ze mensen begeleidt naar een veilige en gezonde manier van sporten. ‘Dit is voor mij de mooiste baan die er is’, besluit ze tevreden.

tekst: Milena Babovic, directeur NAPA
contact: directeur@napa.nl
beeld: Ed van Rijswijk
bron: NAPA Magazine nr. 25, november 2024