Behoud van de naam physician assistant, ­wijziging naar physician associate of een ­nieuwe, Nederlandse naam? Dat is de kwestie die onze beroepsvereniging bezighield de afgelopen twee jaar. Aanleiding voor de naamsdiscussie in ­Nederland was het besluit in de Verenigde Staten in mei 2021 tot verandering van de beroepsnaam in physician associate. Die discussie waaide snel over naar Europa en ook in Nederland, bij NAPA, begonnen de vragen daarover binnen te druppelen.

Voor de Amerikanen was de belangrijkste reden dat ze niet meer het woord ‘assistant’ in de naam wilden hebben, vertelt Bert Speijer: ‘Zij wilden uitstralen dat het om een zelfstandig beroep gaat, dat de PA niet de assistent van de arts is, maar een zelfstandige zorgprofessional die naast de arts staat. In Nederland is natuurlijk diezelfde discussie gaande en ook wij willen duidelijke beeldvorming over ons beroep.’

Het bestuur realiseerde zich dat dit een fundamentele kwestie was waar je niet snel een besluit over kan nemen, maar die om een gedegen onderzoek vraagt. Niet alleen intern, maar ook extern bij belangrijke stakeholders.

Bert: ‘Al snel werd duidelijk dat er drie scenario’s denkbaar waren: physician assistant, physician associate of een Nederlandse naam. We hebben dit in een peiling aan de leden voorgelegd. Daaruit bleek dat voor elk scenario steun was van een derde van de leden. Die verdeling kun je als bestuur niet naast je neerleggen, daarom hebben we besloten ermee aan de slag te gaan. De ledenraad steunde ons hierin. We kregen ook reacties van leden die al langer PA waren: de discussie was al eerder gevoerd, moeten we daar nu weer opnieuw over praten? Maar we hebben ervoor gekozen om het degelijk op te pakken en een uitgebreide analyse te doen. Daarna wilden we een besluit nemen en een streep eronder zetten.’

Om een zo breed mogelijk beeld te schetsen van de (on)mogelijkheden van de drie scenario’s werd in 2023 gesproken met experts op het gebied van marketing, pr en branding. Daarnaast is met diverse stakeholders gesproken, waaronder VWS, de MPA-opleidingen en diverse gremia in de zorg waar NAPA mee samenwerkt en in contact staat. Van de drie scenario’s zijn de voor- en de nadelen uitgewerkt. Dat leidde tot een lange lijst met overwegingen, die de keuze niet direct eenvoudiger maakte.

Bert: ‘Met name de marketingexperts wezen ons op het feit dat een naamswijziging veel tijd en geld kost. Wat je in de afgelopen twintig jaar hebt opgebouwd, heb je niet zomaar terug, dat kost nu eenmaal tijd. Het ministerie van VWS meldde dat ze pas over onze vraag zouden gaan nadenken als we een formeel verzoek indienen. Voor een naamswijziging van de physician assistant als beroep is een wetswijziging van de Wet BIG nodig, inclusief de onderliggende regelingen. Op dit moment wordt er gewerkt aan de modernisering van de wet BIG, dus het had geen prioriteit. De onderbouwing vanuit NAPA zal stevig en goed doordacht moeten zijn en breder gedragen dan het sentiment van de PA’s zelf.’

VWS gaf ook aan dat een andere naam aan allerlei eisen moet voldoen. Zo mag een BIG-beroep geen Engelstalige naam hebben. Bert: ‘Dat we die nu wel hebben, is een uitzondering. Er mag geen opleidingstitel in de naam staan, zoals bijvoorbeeld ‘bachelor’ of ‘master’. We hebben lang nagedacht over een Nederlandse naam en leden gevraagd met ideeën te komen, maar er is geen goede naam gevonden die aan alle eisen voldoet en recht doet aan ons beroep. De verpleegkundig specialisten hebben hun naam gewijzigd van ‘nurse practitioner’ naar een Nederlandse naam. Maar dat betekent niet dat de naamsbekendheid en de positionering daarna vanzelf duidelijk zijn.’

Om de leden nog een kans te geven om hun mening en suggesties kenbaar te maken, werd in december een ledenbijeenkomst georganiseerd onder leiding van een professionele debatleider. Leden die niet aanwezig waren, konden vooraf hun mening geven. In het debat presenteerden bestuursleden de drie scenario’s in een pitch waarin ze de voor- en nadelen onder de aandacht brachten. Vervolgens konden de aanwezige leden hun steun geven aan een scenario en gingen voor- en tegenstanders met elkaar in debat.

‘Het resultaat was duidelijk: vrijwel alle aanwezigen stonden uiteindelijk achter de keuze voor behoud van de naam physician assistant’, zegt Bert. Ik ben erg blij dat de discussie heeft plaatsgevonden, het is open en eerlijk verlopen. Het is ook echt een interne discussie en een intern besluit geweest. We zijn niet door VWS of anderen onder druk gezet, we hebben zelf beslist welke richting we opgaan. Daarom kunnen we er nu krachtig mee doorgaan.’

Nu duidelijk is dat de naam physician assistant behouden blijft, kan NAPA doorgaan en nog meer gaan inzetten op branding van de naam, legt Bert uit: ‘Vorig jaar hebben we samen met een pr-bureau een strategisch communicatieplan geschreven. Daar geven we nu uitvoering aan en dit gaan we verder uitrollen en intensiveren. We gaan meer inzetten op storytelling en zijn bezig met het updaten en verder professionaliseren van ons pr-materiaal. We organiseren werkbezoeken met nieuwe Kamer­leden, om hen het verhaal van de PA te vertellen en het beroep uit te leggen. Recent zijn het beroepsprofiel en de gedragscode herzien. We gaan aan de slag met zeggenschap om physician assistants handvatten te geven hun zichtbaarheid te vergroten. Met de Masterclass Leiderschap bouwen we aan nog sterkere physician assistants in het werkveld. We zijn in gesprek met de hogescholen die de MPA-opleiding aanbieden om onze input te geven op het curriculum en aan te geven wat wij als beroepsvereniging belangrijk vinden. En vergis je niet: elk jaar studeren circa 250 PA’s af, dus we hebben een steeds grotere impact met nu al ruim 2300 leden.’

‘Inmiddels bestaat onze beroepsvereniging NAPA bijna twintig jaar en heeft ons beroep een gevestigde positie in het Nederlandse zorglandschap verworven’, besluit Bert. ‘Dat betekent dat we ook meer van binnen naar buiten mogen kijken. Hoe kunnen physician assistants de gezondheidszorg mooier en beter maken? Waar liggen uitdagingen en waar liggen kansen? Ik hoop dat ook de leden die liever een andere naamkeuze hadden gezien, zich blijven inzetten voor het beroep en zich richten op de inhoud, niet alleen op de naam. Je kunt als physician assistant reageren op allerlei zaken die rondom jou gebeuren, maar je kunt ook proactief zijn en zelf dingen oppakken. Zorg dat je aan tafel zit als het om beleid gaat, bij de raad van bestuur van jouw instelling, laat je horen in elk medisch team, organiseer een werkbezoek. En wees trots op het beroep physician assistant.’

Bekijk hier de notitie ‘Branding van het beroep PA‘ en het visuele verslag van het ledendebat door Manon Lichtenberg.

tekst: Maud Notten, communicatie@napa.nl

Bron: NAPA Magazine nr 24, april 2024