Dubbelinterview: PA in de ouderenzorg

Afbeelding voor Dubbelinterview: PA in de ouderenzorg

Tweeëneenhalf jaar geleden verscheen een VWS-onderzoek over taakherschikking in de ouderen­zorg. Wat heeft dat tot nu toe opgeleverd? Een gesprek met twee ervaringsdeskundigen.

In editie 11 van NAPA Magazine (2017) spraken wij met een PA geriatrie naar aanleiding van het toen net verschenen onderzoek ‘Taakherschikking in de ouderenzorg: kansen, belemmeringen en effecten’. Uit dit onderzoek, in opdracht van het ministerie van VWS, bleek dat de inzet van PA’s en VS’en niet optimaal benut werd. We zijn nu tweeëneenhalf jaar verder. Hebben de aanbevelingen uit het onderzoek verschil gemaakt? Wij spraken hierover met Gijsbertha Reling (links op de foto), physician assistant ouderengeneeskunde (PA) en Marga Willemse (rechts op de foto), specialist ouderengeneeskunde (SOG).

Gijsbertha en Marga werken nauw samen in zorginstelling WZU Veluwe. Zij zijn bezig met het opzetten van de behandeldienst, waarbij de verzorgingshuiszorg wordt omgezet naar verpleeghuiszorg, die plaats moet bieden aan 375 cliënten. Gijsbertha vertelt dat deze organisatieverandering een serieuze opdracht is met veel ontwikkelkansen op medisch én organisatorisch vlak. Zij heeft een energieke manager met een moderne visie op ouderengeneeskunde die mensen meetrekt. Daarnaast werkt ze met een specialist ouderengeneeskunde die pro taakherschikking is. Dit had zij niet eerder in deze mate meegemaakt en geeft heel veel energie.

Dat er iemand achter jouw functie staat, werkt echt heel anders
Afbeelding van Gijsbertha Reling
Gijsbertha Reling

Marga bevestigt de gelijkwaardige samenwerking met de PA. Gijsbertha heeft veel ervaring en ze vertrouwt haar als haar rechterhand. Gijsbertha is zonder twijfel onderdeel van het medisch team. In beleidsstukken wordt haar functie naast die van de SOG genoemd en staat er: specialist ouderengeneeskunde/PA.

Hoe is het gesteld met de naamsbekendheid en inzet van PA’s?

Positioneren blijft belangrijk. Volgens Gijsbertha kijken veel cliënten en zorgprofessionals je glazig aan als je zegt dat je PA bent. ‘Je bent net een dokter’, zeggen ze dan. Niet alle SOG’s die zij kent geloven in taakherschikking. Ze vindt het jammer dat het consensusdocument met Verenso – de vereniging van specialisten ouderengeneeskunde – nog niet rond is. ‘Ik merk dat er nog veel koudwatervrees is.’ Ook Marga onderkent dat de inzet van PA/VS nog afhankelijk is van de organisatie. Bij haar vorige werkgever werd gekozen om een SOG te werven, en niet een PA, ondanks de tekorten aan SOG’s. Bij het WZU Veluwe is juist onlangs een PA aangenomen en streeft men naar een formatie met twee SOG’s en twee PA’s. Marga heeft liever een PA dan een basisarts omdat zij graag een vast team met veel ervaring wil om toekomstig beleid uit te zetten.

Hoe denken jullie over schouwen?

Marga heeft ervaring als lijkschouwer en is positief over de aanbeveling van de taskforce Lijkschouw om PA’s te laten schouwen. ‘Het is toch raar – of zelfs verstorend – als een PA betrokken is bij het palliatief traject van een cliënt, er een vreemde moet komen om de dood vast te stellen?’ Ook Gijsbertha vindt het jammer dat het nog niet zover is en ook niet praktisch.

Wat kun je zeggen over verschuiving van bevoegdheden en werk op niveau?

Gijsbertha zegt dat als de kwaliteit van zorg niet hoog is, je als PA en SOG vaak voor oneigenlijke zaken wordt gevraagd. Bijvoorbeeld voor verpleegtechnische handelingen zoals katheters inbrengen. Volgens Marga moet het verpleegkundig domein zich goed organiseren zodat de SOG of PA haar eigenlijke taken kan uitvoeren. ‘Er zijn nu verpleegkundigen op alle niveaus aangenomen, maar die zijn onderbenut. De kwaliteit moet worden opgezocht. Als de functies eronder goed functioneren, kunnen zij ook op niveau werken. De juiste taak op de juiste plek.’

Heeft de instelling een visie op de inzet van PA en VS?

De WZU Veluwe stond open voor het aannemen van een PA, maar heeft niet specifiek gekozen voor een PA versus VS. De functieomschrijving hebben de PA en SOG zelf opgesteld.

Is de functie van PA ingebed?

Volgens Gijsbertha helpt haar betrokkenheid bij de organisatieverandering bij het inbedden van de functie en het vergroten van de naamsbekendheid.

Worden positieve ervaringen gedeeld en is er sprake van een businessmodel?

Er is geen businessmodel gemaakt. Op dit moment is er weinig contact met SOG’s van andere instellingen, maar de verwachting is dat dit gaat veranderen als de organisatieverandering een succes is.

Taakher­schikking: ‘Er is nog steeds veel koudwatervrees’
Afbeelding van

Concluderend kun je zeggen dat Gijsbertha het heel erg heeft getroffen met een SOG die voorstander van taakherschikking is. Daardoor werkt zij op het juiste niveau. Maar over taakherschikking lijken SOG’s in de breedte nog verdeeld. Marga snapt de onwil en angst niet. Volgens haar staat de legitimiteit van Gijsbertha als PA buiten kijf. Als andere SOG’s ook zo gaan denken, komt het helemaal goed! •

Aanbevelingen uit het rapport ‘Taakherschikking in de ouderenzorg: kansen, belemmeringen en effecten’ (29-08-2017).

  • Stimuleer landelijke bekendheid met de PA’s en VS’en. Het gericht inzetten kan een belangrijke impuls geven.
  • Overweeg een zelfstandige bevoegdheid voor de PA en de VS om te schouwen. Hiermee wordt een belangrijke belemmering voor het inplannen van deze professionals in de medische bereikbaarheidsdiensten weggenomen.
  • Overweeg een verruiming van de bevoegdheden van hbo-verpleegkundigen waardoor in potentie een kwaliteitsimpuls kan worden gerealiseerd in de ouderenzorg.
  • Ontwikkel een breed gedragen en eenduidige visie op taakherschikking door alle shareholders in de ouderenzorg.
  • Zorg voor goede inbedding van de functies PA, VS en verpleegkundigen ouderenzorg binnen de organisaties in de eerstelijns­ouderenzorg en verpleeghuiszorg. Zorg ook voor de implementatie en betrek ervaren professionals en beleidsmakers erbij, die dit proces kunnen ondersteunen en begeleiden.
  • Maak naast het meten van ervaringen, effecten objectief inzichtelijk en heb hierbij ook aandacht voor businessmodellen.

Tekst Petra van Houten,
Beeld Gijsbertha Reling

Word lid van NAPA

NAPA is dé beroepsvereniging van en voor alle (aankomende) physician assistants in Nederland.

  • Vertegenwoordiging van de PA

  • Delen van kennis en ervaring met vakgenoten

  • Korting op het Jaarcongres PA Invest

  • .. En nog meer