Veelgestelde vragen over de Physician Assistant (PA)
Algemeen
Een PA is een zorgprofessional met een hbo-diploma in de gezondheidszorg en minimaal twee jaar werkervaring, gevolgd door een Masteropleiding tot Physician Assistant (MPA). Zie voor meer informatie ‘Opleiding tot PA’.
Een PA is een zorgprofessional met een hbo-diploma in de gezondheidszorg en minimaal twee jaar werkervaring, gevolgd door een Masteropleiding tot Physician Assistant (MPA).
Een PA is (verplicht) geregistreerd in het BIG register als Physician Assistant en aanvullend (vrijwillig) geregistreerd in het Kwaliteitsregister PA. In tegenstelling tot de BIG registratie stelt het Kwaliteitsregister PA naast werkervaring ook eisen aan deskundigheidsbevordering. Een PA moet gemiddeld minimaal 16 uur per week werkzaam zijn als PA en iedere vijf jaar minimaal 200 uur besteden aan deskundigheidsbevordering.
Een registratie in het kwaliteitsregister geeft aan dat de Physician Assistant over actuele kennis en vaardigheden beschikt en conform de norm van de beroepsgroep investeert in het verwerven van kennis en vaardigheden die van invloed zijn op de kwaliteit van zijn/haar werk. Klik hier om het openbaar register te raadplegen
Een PA in de medisch specialistische zorg mag de poortfunctie vervullen en moet sinds 2022 op eigen naam (AGB code) de zorg registreren. In 2021 heeft de Federatie Medisch Specialisten (FMS) in samenwerking met diverse partijen- waaronder NAPA- een Factsheet Registratie van zorg bij taakherschikking. uitgebracht. Deze kunt u raadplegen voor meer informatie over registratie en declaratie van zorg bij taakherschikking.
Voorbehouden handelingen waartoe de PA bevoegd is mogen door de PA gedelegeerd worden aan een andere zorgprofessional. De PA kan dan ook zelf supervisie geven. Uitzondering hierop is het voorschrijven van UR-geneesmiddelen: deze mag niet door een PA worden gedelegeerd.
Artikel 36 Wet BIG regelt wie bepaalde voorbehouden handelingen mag verrichten en welke handelingen voorbehouden zijn. Voor de physician assistant is bepaald, dat 8 van de 14 voorbehouden handelingen door hen zelfstandig mogen worden uitgevoerd.
De PA is NIET zelfstandig bevoegd voor de volgende 7 voorbehouden handelingen:
- Verloskunde* ( *met uitzonderling: PA’s met vooropleiding tot verloskundige én BIG registratie als verloskundige)
- Onder narcose brengen
- Radio actieve stoffen gebruiken
- Elektroconvulsieve therapie toepassen
- Geneeskundige steenvergruizing uitvoeren
- Kunstmatige bevruchting uitvoeren.
Een PA mag deze handelingen alleen uitvoeren in opdracht van/onder supervisie van de zorgprofessional die de zelfstandige bevoegdheid op basis van artikel 36 Wet BIG verkregen heeft. Er is sprake van taakdelegatie of ook wel taakverschuiving genoemd.
Op grond van de WET-BIG (artikel 35-38) is er dan sprake van een opdrachtregeling.
Een opdracht mag alleen worden verstrekt als:
- De arts redelijkerwijs mag aannemen, dat de opdrachtnemer (PA) bekwaam is tot het verrichten van de handeling;
- De arts, indien dat redelijkerwijs nodig is, aanwijzingen geeft;
- Toezicht door de arts en de mogelijkheid van tussenkomst door een arts voldoende verzekerd is, voor zover dat redelijkerwijs nodig is.
De PA mag de opdracht alleen uitvoeren als:
- De opdracht daartoe door een bevoegde arts is verstrekt (het is niet vereist dat een arts die aan een ander een opdracht geeft een voorbehouden handeling te verrichten daarvoor zelf ook de bekwaamheid heeft);
- De opdrachtnemer (PA) zichzelf redelijkerwijs bekwaam mag achten de handeling naar behoren te verrichten;
- De opdrachtnemer (PA) eventuele aanwijzingen opvolgt.
Kortgezegd, nee. De PA is op grond van art. 36 van de wet BIG bevoegd om zelfstandig UR-geneesmiddelen voor te schrijven binnen eigen deelspecialisme. Net als bij artsen geldt dat men bevoegd is mits bekwaam.
In het openbare kwaliteitsregister van NAPA is te zien binnen welk deelspecialisme de PA werkzaam is. Het komt voor dat instellingen de PA vragen om vooraf een formularium in te vullen met medicatie die de PA gaat voorschrijven. Dat is wettelijk niet verplicht en ook uit kwaliteitsoogpunt niet wenselijk. Het zorgt voor extra administratie en leidt in de praktijk tot onwenselijke situaties.
Een physician assistant mag zich presenteren als medisch adviseur en deze onbeschermde titel gebruiken in het kader van beoordeling/advisering. Voor de bevoegdheid omtrent het kunnen en mogen adviseren/beoordelen geldt uiteraard wel dat de physician assistant in dat kader dient te beschikken over de bekwaamheid.
Nader uitleg
De term ‘medisch adviseur’ is geen wettelijk beschermde titel. Om die reden geldt dat iedereen zich medisch adviseur mag noemen. Wel worden medische beoordelingen in de regel uitgevoerd door een arts. Sinds 1 september 2018 is het beroep van physician assistant neergelegd in artikel 3 Wet BIG. Op grond van dit artikel is het besluit ‘Besluit opleidingseisen en deskundigheidsgebied physician assistant’ (19 april 2018) opgesteld. In dit besluit is o.a. opgenomen aan welke eisen iemand moet voldoen om in het krachtens artikel 3 van de wet ingestelde register van physician assistants te kunnen worden ingeschreven. Ook is in artikel 5 van dit besluit weergegeven wat tot de deskundigheid van een physician assistant wordt gerekend. In artikel 36 van de Wet BIG is daarnaast weergegeven tot welke handelingen een physician assistant bevoegd is. Op basis van het voorgaande kan de conclusie worden getrokken dat ook een physician assistant (PA) bevoegd is zich te presenteren als medisch adviseur en deze term te gebruiken bij zijn advisering. Wel is op basis van de wet vereist dat de physician assistant – net als de overige artikel 3 Wet BIG-beroepen – bij het uitvoeren van de medische beoordeling/advisering blijft binnen zijn/haar deskundigheidsgebied. Alleen als een physician assistant bekwaam kan worden geacht voor het uitvoeren van de beoordeling/advisering is hij/zij bevoegd dit te doen. Dat medische advisering ook behoort tot het domein van de physician assistant wordt onderschreven door hetgeen is opgenomen in het ‘Beoordelingskader Physician assistant wet BIG’. Hierin is opgenomen dat bepaalde werkzaamheden van een physician assistant medisch adviseur mee kunnen tellen in het kader van de herregistratie. Als relevante voorbeelden voor in casu worden genoemd:
“- Het adviseren over aanspraken op medische verzekeringen (bijvoorbeeld bij arbeidsongeschiktheid en ongevallen);
– Het adviseren over de mogelijkheden van behandelingen in het kader van letselschade of arbeidsongeschiktheid;
– Het adviseren in relatie tot verhaalschade, causaliteit en aanspraken op het gebied van individuele (medische) letselschade.”Uit het voorgaande blijkt ondubbelzinnig dat ook het werk als medisch adviseur kan behoren tot de deskundigheid van een physician assistant. Uiteraard geldt het voorgaande alleen indien en voor zover de betreffende physician assistant in dat kader de bekwaamheid bezit om de werkzaamheden te kunnen verrichten.