Opvoeden. Voor de meeste ouders een uitdagende taak vol mooie momenten, maar ook onzekerheid en stress. Wat als deze uitdaging voor ouders zo groot is dat de zorg voor het gezin te zwaar wordt, de emmer steeds verder over begint te lopen en het gezin ernstig overbelast raakt?

Philip van Haren, PA kindergeneeskunde in het Radboudumc, vangt samen met zijn gezin maandelijks de kinderen van zo’n gezin op om de ouders te ontlasten. Hij doet dit via stichting Buurtgezinnen.

Philip: ‘Mijn vrouw Marieke en ik hebben vaker nagedacht over het opvangen van kinderen bij ons thuis. Pleegzorg leek ons mooi, maar mogelijk te heftig in combinatie met onze drie dochters van 14, 16 en 18 jaar oud. Een collega attendeerde mij op stichting Buurtgezinnen. Het preventieve karakter sprak mij aan. Als gezinnen zelf laagdrempelig en vroegtijdig hulp kunnen vragen, kan dit de stap naar bijvoorbeeld jeugdzorg voorkomen.

De reden en hulpvraag van het “vraaggezin” kan verschillend zijn: bijvoorbeeld de opvang van een kind in verband met ziekte van een ouder, helpen met het doen van boodschappen of het ondersteunen bij huiswerk. Anderzijds geven ook de ‘steungezinnen’ aan wat zij kunnen bieden en wat zij wel of absoluut niet willen. Denk hierbij aan het ondersteunen van een gezin dat hulp nodig heeft in verband met naweeen van verslavingsproblematiek van een ouder. Met behulp van een coördinator van de stichting wordt gezorgd voor een geschikte match. Toen ik dit idee inbracht in ons gezin waren onze dochters direct enthousiast.

Natuurlijk hebben we ook de eventueel minder leuke kanten met ze besproken voordat we een besluit hebben genomen. We vonden het belangrijk dat zij zich realiseerden dat de opvang van een kind uit een overbelast gezin kan zorgen voor confronterende situaties, of dat ouders van een vraaggezin na enige tijd de hulpvraag stopzetten en wij dan afscheid moeten nemen van het kind. Uiteindelijk bleef ons gevoel positief en hebben we ons aangemeld als steungezin.’

Stichting Buurtgezinnen
Stichting Buurtgezinnen is opgezet vanuit het idee:
opvoeden doen we samen. Gezinnen die steun kunnen
gebruiken (vraaggezinnen) worden gekoppeld aan een
warm en stabiel gezin in de buurt (steungezinnen).
Zo krijgen kinderen wat extra liefde en aandacht en
worden ouders even ontlast. Vraag- en steungezin
maken onder begeleiding van de coördinator van
Buurtgezinnen afspraken over de steun. Het kan bijvoorbeeld
gaan om een wekelijkse speelafspraak, een
weekend logeren of samen iets leuks ondernemen.
De stichting is er voor gezinnen met kinderen in alle
leeftijden, die geen familie, buren of vrienden in de
buurt hebben, waarop ze een beroep kunnen doen.
Voor meer informatie, ervaringen en filmpjes:
buurtgezinnen.nl.

De meerwaarde van steun voor kinderen uit vraaggezinnen kent Philip vanuit zijn eigen jeugd. Hij vond steun bij dansstudio Impulse Dance Studio, in een tijd waarin het thuis naar eigen zeggen ‘best lastig’ was. ‘Als 14-jarige voelde het alsof ik nergens goed in was. Dat gevoel veranderde toen ik in aanraking kwam met dans. Ik vond het heerlijk, een escape. Ik voelde mij onzeker en klein. Binnen de dansschool kreeg ik complimenten, waardoor ik groeide en zelfvertrouwen kreeg. Ook was de klik met de dansleraar erg goed; hij werd voor mij een vaderfiguur.’

De dansschool kreeg een belangrijke plek in het leven van Philip. Hij excelleerde in verschillende dansstijlen, was onderdeel van wedstrijdteams en ontmoette er zijn vrouw Marieke, met wie hij Nederlands kampioen Grease dance werd. Daarnaast gaf Philip tot 2021 les en coacht hij tot op de dag van vandaag het hiphopwedstrijdteam. Philip: ‘Dans is mijn passie. De dansschool voelde voor mij als kind als mijn redding, en is uitgegroeid tot mijn tweede familie!’

Impulse Dance Studio
Impulse Dance Studio in Wijchen is een dansschool
waar lessen worden aangeboden in verschillende
dansstijlen, voor alle leeftijden en niveaus. De wedstrijdteams
waarbij Philip betrokken is, zijn de laatste
jaren meermaals zichtbaar geweest via verschillende
media. In 2012 deed de dansschool mee aan
Holland’s Got Talent, waar ze het schopten tot de
liveshows. In 2016 werd een wedstrijdteam Europees
kampioen streetdance.
Meer informatie: impulse.dance

Inmiddels verblijven er sinds oktober 2021 elke maand een broertje en zusje (4 en 5 jaar) tijdens een vast weekend bij het gezin van Philip. De ervaringen zijn tot nu toe vooral positief.

Philip: ‘We hebben een goede klik met de kinderen, de moeder en de stiefvader. De moeder heeft veel meegemaakt. Na een moeilijke jeugd waarin zij te maken heeft gehad met misbruik is ze na de geboorte van haar kinderen weduwe geworden. Dit heeft ervoor gezorgd dat de zorg voor haar kinderen erg zwaar werd en ze moeite heeft met het vertrouwen van mensen. Het heeft dus ook even geduurd voor wij haar vertrouwen hebben gewonnen, maar inmiddels gaat het supergoed! Zowel mijn dochters als de kinderen vragen regelmatig wanneer weer een weekend bij ons thuis gepland staat.’

Naast gezelligheid zorgt de opvang soms ook voor uitdagingen vanwege het verschil in opvattingen, normen en waarden tussen het vraaggezin en het gezin van Philip, zoals de invulling van vrije tijd en wijze van communiceren. ‘Wat we hebben gemerkt is dat de kinderen gewend waren om altijd beziggehouden te worden. De moeder gaf aan weinig tijd en geduld te hebben, waardoor zij in de vrije tijd meestal uitjes naar bijvoorbeeld het pretpark plande. Wij hebben juist de focus gelegd op het “normale gezinsleven” waarbij we thuis spelletjes doen of spelen in de tuin.

Ook hebben we gemerkt dat de kinderen niet gewend waren op rustige toon gecorrigeerd te worden of op hun beurt te wachten. In de weekenden dat zij bij ons in huis zijn, moeten ze zich houden aan onze huisregels. We zijn consequent in het stellen van grenzen, net als vroeger met onze eigen kinderen. We merken dat de kinderen deze duidelijkheid juist prettig vinden; ze weten precies waar ze aan toe zijn. Onze ervaringen delen we met de ouders. Of zij hier iets van willen overnemen is natuurlijk aan hen.’

Een andere uitdaging waar het gezin mee te maken kreeg, waren de astmatische klachten van het meisje. ‘Het viel ons op dat het meisje de longen uit haar lijf hoestte als zij bij ons verbleef. Bij navraag bleek dat de moeder en haar nieuwe vriend beiden binnen onder de afzuigkap rookten. Omdat ik eerst wilde investeren in het vertrouwen heb ik dit pas na enkele maanden ter sprake gebracht. De moeder bleek erg ontvankelijk voor mijn advies, mede omdat ik dit kon onderbouwen vanuit mijn werk. Inmiddels wordt er niet meer binnen gerookt en zijn de hoestklachten van het meisje verdwenen. De gezondheidswinst door deze gedragsverandering vind ik geweldig!’

Philip hoopt dat meer gezinnen enthousiast zullen worden over de stichting en zich ook zullen aanmelden. ‘Ik denk dat er veel ellende ontstaat door problemen met opvoeden. Juist door vroegtijdig kleine dingen voor ouders te doen, kun je voorkomen dat de situatie luxeert en kinderen in een rigide systeem terechtkomen. Natuurlijk moet er voldoende ruimte in je eigen leven bestaan om ondersteuning te kunnen bieden, maar onze ervaring is dat je zelfs met twee drukke banen en drie kinderen echt iets kunt betekenen. Het leukste vind ik de energie die ik van de kinderen krijg. Bij binnenkomst vliegen ze ons om de nek!’

tekst: Aafke Huitink-Verhoeven
beeld: Marcel Krijgsman

Bron: NAPA Magazine nr. 21, oktober 2022